Oj ksiazeciu, jestes hurtig på aftrækkeren. Mam nadzieje ze czytajacy twoja ocene, nie przyjma tego bezkrytycznie. Piszesz o jakis zlotyh gorach na emeryturza, ze w zasadzie mozna wydawac dochody z pracy na biezaco bo przeciez i tak dostanie sie dosc znaczna emeryture (piszesz wszedzie "renta", ja tez robie ten blad, renta to po dunsku = emerytura). A wiec w Danii, jak podobnie w wielu innych krajach , mamy system emerytalny panstwowy i sytem prywatny,
1. system panstwowy, na ktory lozymy my wszyscy czyli podarnicy, finansowany z budzetu panstwa dla wszystkich (dunczykow), bez wzgledu na to czy kiedykolwiek pracowali czy nie. Po osiagneiciu wieku emerytalnego emerytura z dodatkiem emerytalnym to okolo 11 tys. kr. brutto dla osoby samotnej i okolo 9 tys. kr. dla malzenstwa/emerytow - brutto przed opodatkowaniem. Dodatek emerytalny to okolo 3 tys. i jest regulowany w zaleznosic od uzyskiwanych przez emeryte dodatkowych dochodow (odsetki, dodatkowa praca itp.). Jest pewna granica wysokosci uzyskiwania dochodu bez redukcji dodatku emerytalnego, o ile pamietam ok. 130.000 kr. rocznie. Czy z takiej emerytury mozna normalnie wyzyc trudno mi ocenic, poniewaz jest to sprawa bardzo indywidualna. Bardziej szczegolowy opis emerytury panstwowej zamiescilem juz wczesniej w ktoryms z watkow.
Pelan emerytura odpowiada 40 lat pracy/pobytu, czyli za kazdy rok 1/40 wyzej wymienionych stawek. Zalozmy ze osoba przybywajaca tutaj do pracy bedzie tutaj 10 lat. wowczas osiagnie 1/4 dunskiej panstwowj emerytury.
2. System emerytalny oparty na umowie stron rynku pracy (pracodawcy/zwiazki zawodowe). Typowy udzial pracownika to placenie na swoje konto w funduszu emerytalnym 4% z dochodu, gdzie pracodawca doplaca 8%. czyli razem co miesiac wplywa okolo 12'% twojego dochodu na konto w funduszu emerytalnym. Nalezy podkreslic, ze duza ilosc firm, a szczegolnie firmy mniejsze i nie majace umow zbiorowych, takiej formy skladek emerytalnych nie maja. Bardzo, bardzo watpie czy szef firmy sprzatajacej (nie mowie o duzych zorganizowanych firmach), czy tez wlasciciel warsztatu samochodowego ma taka umowe, ktora zobowiazywalaby go do placenia (gratis) 8% na emeryture kazdego pracownika.
3. Jezeli nie masz takiego ukladu 4% + 8%, to mozesz zalozyc sobie w banku cos podobnego, np. ratepension, to zanczy oszczedzanie na emeryture, gdzie zgromadzone srodki beda wyplacane przez 10 lat od uzyskania wieku emerytalnego, ale wyplaty musza sie zaczac nie pozniej niz od 75 roku zycia.
To tylko przyklady, poniewaz sa jeszcze inne mozliwosci. Inwestowanie, nabycie nieruchomosci lub jedno i drugie. W aktualnej sytuacji, nawet zamierzajac wyjechac z Danii, np. za 10 lat, nalezaloby kupic mieszkanie/dom i nie ponoszac ryzyka wziac kredyt o stalym oprocenowaniu, np. 2-3% przez calu okres trwania kredytu. Niruchomosc spokojniev wzrasta w cenie, kredyt maleje splacany). Przy sprzedazy nieruchomosci, uzyskany zysk nie jest opodatkowany.
Moge tylko mowic o sobie, bo kazdy patrzy na to indywidualnie, ale wiekszosc osob (nie dunczykow), w ogole nie mysli o tym aby sie zabezpieczyc po osiagnieciu wieku emerytalnego. Ja moge mowic tylko na podstawie wlasnych doswiadczen i uwazam, ze nalezy pracowac nad tym, aby osiagajac wiek emerytalny jako minimum zachowac standard osiagnietego poziomu zycia, a kazdy z nas ma troche inny. Czy to bedzie kombinacja emerytury panstwoej z emerytura rynku pracy, czy jeszcze dodatkowe oszczednosci emerytalne, czy to inwestycje itp jest mniej waznym.
Ze wzgledu na charakter tego czym sie zajmowalem, wiem doskonale jakie srodki emerytalne ma przecietna dunska rodzina zarowno w wieku 30, 40, 50 lat jak i po przejsciu na emeryture. Jedni maja wieceij drudzy mnie, ale kazdy jest niezle zabezpieczony. Oczywiscei pozostaje grupa ludzi w spolecznestwie, ktora bedzie tylko miala ta panstwowa emeryture i z ktorej mozna normalnisie utrzymac, biorac pod uwage, ze nie majac innych srodkow otrzymuje sie dodatkowe dofinansowanie. np. do czynszu, ogrzewania irp. Przecitan para emerytow, nie majaca innego dochodu jak emeryture Panstwowa i majac splacone wlasne mieszkanie, zyje calkiem przyzwoicie ale skromnie.